Крысціна Вітушка: Узровень адукацыі беларускамоўных дзяцей наўмысна заніжаюць

Дзеці ў беларускамоўных школах вучацца бяз контурных карт па геаграфіі, працоўных сшыткаў па фізыцы і біялёгіі. А падручнік па інфарматыцы на расейскай мове вучыць іх, як уключаць кампутар і карыстацца Windows 95. Для гэтых дзяцей не рыхтуюць алімпіядныя заданьні па-беларуску, з-за чаго моцна падаюць рэйтынгі беларускамоўных гімназіяў, расказала ў інтэрв’ю радыё «Свабода» старшыня апякунчай рады беларускамоўнай гімназіі №23 горада Мінска Крысціна Вітушка.

 

«Калі на літары ў контурных картах можна не зьвяртаць увагі, напішыце мне беларускімі літарамі і не зьвяртайце на іх увагі! Выдайце ўвесь наклад па-беларуску на мове тытульнай нацыі падаткаплатнікаў», — кажа магістар бізнэс-адміністраваньня Крысьціна Вітушка.

 

Яна лічыць, што беларускамоўным дзецям мэханічна абмяжоўваюць доступ да інфармацыі і магчымасьці падвышаць свой узровень.

 

Крысьціна Вітушка кіруе аддзелам у буйным банку, робіць сайт «Нашы дзеткі», ладзіць нацыянальныя сьвяты і рупіцца пра якасную беларускую адукацыю. Мірон, сын Крысьціны, пасьпяхова вучыцца ў шостым клясе беларускамоўнай гімназіі ў цэнтры Менску. З праблемамі, пра якія распавядае Вітушка, яны сутыкаюцца ўжо ня першы год. Але цяпер, як той казаў, накіпела.

Падручнік з Windows 95 здайце ў макулятуру!

 

Крысьціна кажа, што падручнікамі школьныя і гімназічныя бібліятэкі збольшага забясьпечаныя. Хоць здараюцца крыўдныя і нават абуральныя выпадкі.

 

«Напрыклад, поўная адсутнасьць у прыродзе падручніка па інфарматыцы для 6 клясы па-беларуску, — абураецца Вітушка. — Падручнік існуе толькі па-руску, і падручнікам яго можна назваць хіба што ўмоўна. У 2015 годзе сучасным дзецям прапаноўваць вывучаць, што такое Windows 95, і вучыць, як уключаецца кампутар. Гэта, мякка кажучы, маразм!»

 

Гэтыя выданьні неабходна ліквідаваць і здаць у макулятуру, пра нормы збору якой так клапоцяцца ўсе аддзелы адукацыі, — прапануе Вітушка. А замест яго выпусьціць нармальны падручнік па-беларуску.

 

Ужо ня першы год пяціклясьнікі ў беларускамоўных школах абыходзяцца бяз контурных карт па гісторыі старажытнага сьвету. Праўды тут не ўдалося дамагчыся дагэтуль.

 

«У мінулым годзе я пісала звароты ў Міністэрства адукацыі і Міністэрства інфармацыі. Атрымала адказы ад абодвух, што ніхто зь іх за гэта не адказвае. Адказ на пытаньне, хто адказны, я не атрымала, — распавядае Крысьціна Вітушка. — Выдавец «Белкартаграфія» паведаміў, што яны будуць выдаваць што хочуць, як хочуць».

 

></p>
<p> </p>
<p>Паколькі выдавецтва гэтае дзяржаўнае і выданьне навучальных матэрыялаў датуецца дзяржавай, у мяне пытаньне: куды падыйсьці, каб вярнуць сплочаныя мною падаткі, — кажа Вітушка:</p>
<p> </p>
<p>«<em>І хто ім даў права вырашаць, што ў першую і што ў другую чаргу выдаваць за кошт маіх грошай?!</em>»</p>
<p>Калі ў контурных картах так ня важныя літары, то надрукуйце ўсё па-беларуску</p>
<p> </p>
<p>Перайшоўшы ў шосты кляс, Вітушкі сутыкнуліся з падобнай праблемай. Беларускамоўных контурных картаў па геаграфіі проста няма. Летась малады прадстаўнік Міністэрства адукацыі паспрабаваў праз тэлефон патлумачыць маці, што контурныя карты па гісторыі не абавязковыя.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Контурныя карты па геаграфіі абавязковыя,</em> — пераконвае Крысьціна. — <em>Аргумэнты, што ў контурных картах мала словаў і на літары можна не зьвяртаць увагі, я прапаную пакінуць сабе.</em></p>
<p><em><br /></em></p>
<p><em>Калі на літары можна не зьвяртаць увагі, напішыце мне беларускімі літарамі і не зьвяртайце на іх увагі. Выдайце ўвесь наклад па-беларуску на мове тытульнай нацыі падаткаплатнікаў</em>».</p>
<p> </p>
<p>Працоўных сшыткаў па фізыцы, якія ўжо пэўна абавязковыя, па-беларуску таксама няма зусім. Цяжка знайсьці працоўныя сшыткі па біялёгіі і сшыткі для лябараторных работ па фізыцы. Яны выдаваліся ў мінулыя гады, і цяпер іх можна набыць хіба што з рук.</p>
<p> </p>
<p>Каб патлумачыць недахоп беларускамоўных выданьняў, выдаўцы і чыноўнікі кажуць, што яны занадта дарагія ў друку, а попыт на іх малы. Маўляў, надрукаваць 60 тысяч падручнікаў па-расейску нашмат таньней, чым 15 тысяч па-беларуску. Крысьціна да гэтых лічбаў ставіцца зь недаверам.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Гімназія, у якой вучыцца мой сын, перапоўненая, — кажа яна. — Я ведаю, што існуюць цяжкасьці з тым, каб трапіць у беларускія клясы, беларускія гімназіі і школы горада ня толькі ў нашым раёне</em>».</p>
<p> </p>
<p>Вітушка сьцьвярджае, што попыт на беларускамоўную адукацыю расьце, ён не задаволены і сьвядома ігнаруецца. Але ніякі эканамічны чыньнік ня можа апраўдаць адсутнасьць беларускамоўных падручнікаў і дапаможнікаў.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Колькі б там кніг ні было, патрэба ў іх павінна забясьпечвацца ў першую чаргу, — </em>перакананая Вітушка<em>. </em></p>
<p><em>Пазыцыю выдаўцоў «мы надрукуем спачатку па-расейску, а пасьля — што застанецца</em>», Крысьціна называе абуральнай.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Калі ў краме прадавачка кажа, што «мы не расклалі беларускамоўны асартымэнт, таму што ў нас няма месца», то гэта парушэньне Канстытуцыі</em>», — заяўляе яна.</p>
<p> </p>
<p>Вітушка заклікае дэпутатаў абедзьвюх палат Нацыянальнага сходу зьвярнуць увагу на гэтую праблему.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Хацелася б, каб гэтае пытаньне заўважылі кандыдаты ў прэзыдэнты — незалежна ад таго, зь якім вынікам яны плянуюць скончыць гэтую выбарчую кампанію</em>, — кажа Вітушка. — <em>Таму што калі яны хочуць быць дэпутатамі і прэзыдэнтамі, ім трэба, каб захавалася такая краіна. Калі яны вынішчаюць карэннае насельніцтва гэтае краіны, краіны ня будзе, яны яе страцяць. Так што для іх гэта пытаньне выжываньня</em>», — лічыць яна.</p>
<p> </p>
<p>Калі дзіця атрымлівае пачатковую і сярэднюю адукацыю, важны і ўдзел у алімпіядах. Цяпер яны пачынаюцца з самых першых клясаў — дзякуючы спаборніцтвам, якія арганізуе асацыяцыя «Конкурс». Удзел і перамогі ў раённых, гарадзкіх, абласных і рэспубліканскіх алімпіядах — ня толькі асабістыя заслугі самога дзіцяці і магчымасьць паступіць у лепшую ВНУ. Для навучальнай установы гэта яшчэ і рэйтынг.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Знайсьці практычныя заданьні ці заданьні па падрыхтоўцы да алімпіядаў па-беларуску таксама немагчыма</em>, — сьцьвярджае Крысьціна. — <em>Увогуле, алімпіяды па прадметах у нас праводзяцца толькі для расейскамоўных дзяцей. Для беларускамоўных — гэта заўжды спачатку «перакладзі заданьне»</em>, пасьля «перакладзі адказ».</p>
<p> </p>
<p>«<em>Дарэчы, шаноўныя бацькі, калі вы хвалюецеся, што рэйтынгі беларускамоўных гімназіяў ніжэйшыя, чым расейскамоўных, улічыце гэты факт,</em> — зьвяртае ўвагу Крысьціна Вітушка. — <em>Гэтыя рэйтынгі штучна і наўмысна заніжаюцца праз тое, што беларускамоўныя дзеці ня маюць магчымасьці ўдзельнічаць у алімпіядах, бо для іх не рыхтуюць заданьні па-беларуску</em>».</p>
<p> </p>
<p>Штогод беларускамоўныя дзеткі паслухмяна карыстаюцца «тетрадями» замест «сшыткаў», «не зьвяртаюць увагі» на расейскамоўныя надпісы ў табліцах па фізыцы і контурных картах па геаграфіі, а іх бацькі не выходзяць са статусу «а можа, так і трэба».</p>
<p> </p>
<p>Але можна рэальна нешта памяняць.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Мы з бацькамі зь беларускамоўных школ і гімназіі паразмаўлялі і рыхтуем зварот ад усіх беларускамоўных навучальных установаў, так што зьвяртацца будзем. І зьвяртацца трэба</em>, — кажа Крысьціна. — <em>Гэта чыноўнікі. Яны, як сабачкі Паўлава, рэагуюць толькі на простыя сыгналы. У іх ёсьць скарга — ёсьць праблема, няма скаргі — няма праблемы. Так што, спадарства, дапамажыце чыноўнікам зарыентавацца</em>».</p>
<p> </p>
<p>Гэтаксама можна паўзьдзейнічаць на адказныя ўстановы, адмовіўшыся ад аплаты падручнікаў. І зрабіць гэта на законных падставах.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Калі камплект падручнікаў няпоўны, калі ў камплекце ня ўсе падручнікі па-беларуску — квітанцыя не падлягае аплаце, — </em>заяўляе Крысьціна Вітушка<em>. — Ня нашы праблемы, што яны ня ўмеюць рабіць пераразьлік і браць дыфэрэнцыяваную аплату — за выключэньнем падручніка, якога няма</em>».</p>
<p> </p>
<p>Паведамляць пра свае правы мець беларускамоўныя падручнікі варта ўжо ў кнігарні. Калі вы прыйшлі і пабачылі, што падручнік па-расейску ёсьць, а па-беларуску — не, пакіньце запіс у кнізе скаргаў з просьбай «укамплектаваць асартымэнт».</p>
<p> </p>
<p>«<em>У крамах мэханізм вельмі просты: няма попыту — няма прапановы. Попыт вы ня створыце, запытаўшы ў касіркі, — тлумачыць Вітушка</em>. — Яна вам скажа «няма» —<em> і забудзе пра тое, што вы спыталі. Калі да яе прыйдуць выдавецтвы, каб укамплектаваць асартымэнт, яна будзе зыходзіць са свайго ўзроўню разьвіцьця і камплектаваць яго тым, што ёй падаецца на яе ўзроўні патрэбным</em>».</p>
<p> </p>
<p style=></p>
<p> </p>
<p>«<em>Фіксуйце свой попыт пісьмова, у крамах, зьвяртайцеся ў выдавецтвы. Калі выдавецтва «Аверсэв», «Адукацыя», выдавецтвы ўнівэрсытэтаў што-небудзь выдаюць па-расейску, пішыце да іх запыт «просім выдаць па-беларуску альбо прыбраць зь сеткі продажу</em>», — прапануе Крысьціна Вітушка.</p>
<p> </p>
<p>Такі самы ліст трэба дасылаць у Міністэрства адукацыі, калі ў рэкамэндаваных ім расейскамоўных падручнікаў і дапаможнікаў няма беларускамоўных адпаведнікаў.</p>
<p> </p>
<p>«<em>Яшчэ пытаньне да міжнародных арганізацыяў, якія працуюць у Беларусі, — кажа Крысьціна Вітушка. — Так, у Беларусі вельмі шмат праблемаў, яны робяць вялікую працу, змагаюцца тут і з сухотамі, і са СНІДам, і з павелічэньнем распаўсюду наркотыкаў сярод дзяцей, і з праблемамі ўцекачоў.</em></p>
<p><em><br /></em></p>
<p><em>Але ў той жа час у Беларусі адбываецца дыскрымінацыя беларускамоўных дзяцей. Іх пазбаўляюць магчымасьці атрымліваць адукацыю на роднай мове. Таму просьба зьвярнуць увагу на гэтую праблему і ўздымаць гэтае пытаньне ў перамовах зь беларускімі чыноўнікамі. Запытвацца ў іх, якім чынам ідзе разьмеркаваньне бюджэту і на якой падставе грошы ў бюджэт бяруцца зь беларускамоўных бацькоў, на якіх яны потым не разьмяркоўваюцца</em>».</p>
<p> </p>
<p>Мы будзем вучыцца па-беларуску</p>
<p> </p>
<p>«<em>Абмяркоўваць у сацсетках, скардзіцца адзін аднаму на жыцьцё — гэта не варыянт</em>», — кажа Крысьціна Вітушка. — Вучыцца на мовах суседзяў — гэта таксама не варыянт.</p>
<p> </p>
<p>Мы беларусы, жывём у Беларусі і вучыцца будзем па-беларуску», — заключае Крысьціна Вітушка.</p>
</p></div>
					</div><!-- .entry-content -->
		
		<footer class= Запись опубликована автором в рубрике Статьи.